• Achtergrond

'Troost, troost mijn volk'. Het volk heeft zware tijden meegemaakt. Ze werden in ballingschap gestuurd naar het verre Balylonië. Nu is er een ommekeer en God zelf is het die troost.

Het is de tweede zondag van de Advent. We zijn begonnen aan een nieuw kerkelijk jaar, het B-jaar. We kijken uit naar Jezus, Gods zoon. Zijn komst in de wereld vieren we met Kerstmis.

In de advent bereiden we ons voor op de komst van Jezus. Aangemoedigd door het optreden van Johannes de Doper realiseren we ons dat Jezus niet alleen destijds, 2000 jaar geleden naar onze wereld is gekomen, maar dat Hij steeds opnieuw in onze wereld, in ons eigen doen en laten zichtbaar wil worden, uit naam van de Vader. Op hetzelfde moment waarop dit uitzien naar Hem in ons groeit, voelen we des te scherper hoe vlak, hoe monotoon, hoe zelfzuchtig ons huidige leven eigenlijk nog is. Wij hebben hoop nodig.

Jesaja
Voor een beter idee van het verhaal, zou u er voor kunnen kiezen het verhaal ook even in een Bijbel op te zoeken. U zult dan snel zien dat er nergens staat dat het de profeet Jesaja is die roept. Heel letterlijk staat er dat er een stem roept. Jesaja hoort die ste. We gebruiken hier Jesaja als degene die roept om het wat concreter en beeldender te maken voor de kinderen.

De lezing begint met woorden van God: 'Troost, troost mijn volk'. Het volk heeft zware tijden meegemaakt. Ze werden in ballingschap gestuurd naar het verre Balylonië. Nu is er een ommekeer. De Babyloniërs verliezen hun macht en terugkeer naar het eigen land is mogelijk. Jesaja is een profeet en ziet de tekenen van de tijd. Hij laat weten: 'Dit is de tijd van vertroosting. God wil zich met zijn volk verzoenen. Hij maakt een nieuw begin mogelijk.'

God zelf is het die terugkeert naar zijn volk. De profeet roept hen nu op om zich daarop voor te bereiden. Dan zal God hen allen troosten en vernieuwen. 

God als herder

Dit beeld van de herder en de schapen komt al uit het Oude Testament. Het Oud Testamentisch gedachtengoed bevat verhalen over God die als herder zijn volk bijeenbrengt en dan een Messias uit het geslacht van David zal sturen om het volk naar behoren te weiden. In Ezechiël 34 word gezegd dat een David de nieuwe herder zal zijn.

Het beeld van de herder wordt in onze tijd vaak geromantiseerd. In de tekst en uitleg voor de kinderen hierboven is het beeld ook wat romantische misschien. In werkelijkheid waren de herders een van de laagste bevolkingsgroepen die men in Israël kende. Het waren hardwerkende mannen die vaak groot en sterk waren. Dit was in die tijd ook nodig om de schapen te beschermen. Ze hadden niet veel geld, het enige dat ze ter bescherming hadden was een houten staf. Hiermee moesten de schapen beschermd worden tegen hyena’s wolven en andere wilden dieren.

God bracht dus troost, maar voroal veiligheid en hoop. Zoals beschreven bij Jesaja meest met bemoedigende woorden.

Bron exegese: Het woord is mens geworden, commentaren bij de zondagslezingen, Jean Bastiaens, Antwerpen, Halewijn, 2015, bladzijde 128

Afbeelding: Ouroboros, via Pixabay