• Achtergrond

Psalm 22 is een klaagpsalm, een psalm die werd gebeden in diepe nood.
Waarbij ook Gods lof werd gezongen.

Psalm 22
Er zijn zeven kruiswoorden, zeven korte zinnetjes die je bij elkaar kunt sprokkelen als je de vier Evangeliën naast elkaar legt en verzamelt wat Jezus nog zegt als Hij eenmaal aan het kruis hangt. Het voert ons te ver weg van de psalmen om ze allemaal te bespreken.  Maar er is een zin die we zeker wel moeten noemen.
In het Evangelie van Marcus en in dat van Matteüs horen we Jezus vlak voor Hij sterft uitroepen: “Eli, Eli lama Sabachtani? “Dat is Aramees, de moedertaal van Jezus voor: “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?” Algemeen wordt aangenomen dat Jezus met deze uitroep Psalm 22 citeert. Niet alleen omdat vers 2 van deze psalm zo luidt, maar ook omdat allerlei elementen uit de psalm weer terugkeren in het lijdensverhaal. Het is zeer verhelderend om na het lezen van de psalm het Evangelie van Matteüs eens open te slaan bij hoofdstuk 27 vanaf vers 32. Sommige regels uit de psalm zult u letterlijk terugvinden in dit lijdensverhaal, zoals de opmerking van de omstanders, andere elementen vind je op een indirectere manier terug, zoals het doorboren van de handen. De overeenkomsten zijn verbluffend. Dat is geen toeval natuurlijk, Psalm 22 heeft een belangrijke rol gespeeld toen de evangelisten probeerden om weer te geven wat er op Goede Vrijdag gebeurde. De psalm functioneert als een interpretatiekader. Maar als dat zo is, dan is het ook van groot belang deze psalm goed te kennen, willen we begrijpen wat er met Jezus is gebeurd en wat dat betekent voor ons. Daarom bidden of zingen we deze psalm ook in de liturgie van Palmzondag. 

Het eerste vers van deze psalm is het opschrift. Ook deze psalm wordt aan David toegeschreven, zoals nog 72 andere psalmen. Het taalgebruik en het onderwerp suggereert dat de psalm in ieder geval diverse keren is herschreven en uitgebreid. Opmerkelijk is dat er ook bij staat “voor de koorleider, op de wijze van de hinde van de dageraad.” Hoe deze wijs klinkt weten we helaas niet. We weten zelfs niet zeker of daarmee een melodie is bedoeld.

Psalm 22 vertelt het verhaal van een man of vrouw die het naar God uitschreeuwt. Hij of zij beklaagt zich tegen God over zijn vijanden en over zijn positie tegenoer die tegenstanders, afgewisseld met lof voor God. Ook wordt God gedankt voor de hulp die Hij biedt. Deze hoofdpersoon is volgens de joodse traditie of David, of Esther. Ook wordt in de psalm de herinnering gelezen aan de perioden van nood.

Psalm 22 (Ps. 22 (21), 8-9, 17-18a, 19-20, 23-24)

Antifoon: Mijn God, mijn God, waarom verlaat Gij mij?

Ze lachen met mij, allen die mij zien,
ze grijnzen en ze schudden met het hoofd.

Hij steunt toch op de Heer? Laat Die hem dan bevrijden, 
Iaat Die hem redden, als Hij hem bemint.

Een meute honden jaagt mij op,
een bende booswichten houdt mij omsingeld.

Mijn handen en mijn voeten hebben zij gewond, 
mijn beenderen kan ik wel tellen.

Nu gapen zij mij aan en lachen zij mij uit,
nu delen zij mijn kleren onderling
en dobbelen om mijn gewaad.

Ach Heer, houd u niet ver van mij,
mijn steun, kom haastig om mij bij te staan.

Uw Naam zal ik verheerlijken onder mijn broeders,
voor heel het volk uw lof verkondigen:

Gij, dienaars van de Heer, verheerlijkt Hem, 
heel het geslacht van Jakob, brengt Hem dank.
 

Kunst - De passie van Christus - Hans Memling, 1470-1471

Memling verwerkte alle passages uit de passie in één schilderij, en voegde de opstanding toe. In totaal zijn er 23 taferelen te zien. De biddende mensen in de onderste hoeken zijn waarschijnlijk opdrachtgever Tommaso Portinari en zijn vrouw. Portinari was een bankier uit Florence die in Brugge woonde en werkte.
Het verhaal begint linksboven met de intocht in Jeruzalem, slingert door de stad naar de tuin van Getsemane (linksonder), vervolgt in het centrale deel (voorgeleiding aan Pilatus, geseling), en slingert de stad weer uit naar de kruisiging op de heuvel achter de stad.

1. Intocht in Jeruzalem.
2. Jezus verjaagt de geldwisselaars uit de tempel.
3. Het verraad van Judas.
4. Het Laatste Avondmaal.
5. Gebed in de tuin van Getsemane. De apostelen slapen.
6. Jezus wordt gevangengenomen door de Romeinen. Petrus hakt het oor af van een van de aanvallers.
7. Petrus verloochent Jezus driemaal, nog voor de haan kraait.
8. Jezus voor Pilatus.
9. De uitgeklede Jezus wordt gegeseld.
10. Tweede verhoor door Pilatus.
11. Jezus ontvangt de doornenkroon en de purperen mantel, ter bespotting van zijn status als koning der Joden.
12. Ecce homo; ziet de mens.
13. Timmerlieden maken een kruis.
14. Kruisdraging. Jezus struikelt; Simon van Cyrene helpt hem met het kruis.
15. Kruisnageling. Jezus wordt aan het kruis genageld.
16. Kruisiging. Jezus aan het kruis, tussen twee misdadigers, op de heuvel Golgota.
17. Kruisafneming. Christus wordt 's avonds van het kruis gehaald.
18. Graflegging.
19. Christus in limbo: in het voorgeborchte.
20. Opstanding uit het graf. De soldaten merken niets, ze slapen.
21. Noli me tangere: ontmoeting met Maria Magdalena.
22. Gang naar Emmaüs.
23. Verschijning aan de apostelen bij het Meer van Galilea.

Bron: https://www.statenvertaling.net